بازاریابی شبکه‌ای، (MLM) و فروش هرمی همگی به یک معنی هستند. بازاریابی شبکه ای به عنوان یک استراتژی بازاریابی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به این صورت تعریف می شود :
"بازاریابی شبکه ای به فرآیندی از بازاریابی گفته می‌شود که در آن بازاریابان از فروش مستقیم محصولات شرکت و سازمان درصد می‌گیرند و می‌توانند با اضافه کردن زیر شاخه برای خود از فروش آن ها نیز درآمد کسب کنند"
اگر چه هر شرکت بازاریابی شبکه ای برای جبران خدمات انجام شده توسط بازایابان خود چارچوب مخصوص به خود را دارد اما باید گفت که استخوان بندی آن ها یکسان است. با توجه به این که ساختار بازاریابی شبکه ای به گونه ای است که درآمد ثابت نصیب توزیع کنندگان نمی شود از توزیع کنندگان انتظار می رود که با فروش مستقیم کالا ها و پیدا کردن زیر مجموعه برای خود هم سودی حاصل شرکت کنند و هم خودشان درآمدی کسب کنند. در سلسله مراتب سازمانی بازاریابی شبکه ای به آخرین سطر توزیع کنندگان در هرم مربوطه توزیع کنندگان خط پایانی میگویند. این نوع فعالیت ها و شرکت ها در طی سالیان اخیر در ایران هم رواج پیدا کرده است و تعدادی از فعالان در این زمینه شکست هایی را تجربه کرده‌اند و افراد محدودی به موفقیت هایی نائل شده‌اند.

تفاوت شرکت هرمی با بازاریابی شبکه‌ای
شرکت های هرمی آن دسته از شرکت هایی هستند که اعضا آنها متعهد هستند افرادی را به شرکت معرفی کنند و در ازای سرمایه گذاری آن فرد کمیسیون دریافت می کنند. در واقع در این شرکت ها محصول ملموسی خرید و فروش نمی شود و سرمایه گذاری فرد به عنوان کمیسیون بین افراد بالاتر در این هرم تقسیم می شود. در این ساختار هر چه به راس هرم نزدیک می شوید، سود بیشتری دریافت می کنید. اما اگر در سطوح پایین هرم باشید، هیچ گاه چنین سودی نخواهید داشت، البته اگر متضرر نشوید.ا ما در بازاریابی شبکه اصل بر فروش محصول است و سپس می توان در ازای معرفی فرد جدید سود دریافت کرد.

شرکت های متخلف شکست خورده
شرکت‌های متعددی وجود داشته‌اند که بعد از سال‌ها فعالیت تحت عنوان بازاریابی شبکه‌ای متهم به ترفند هرمی ، کلاهبرداری و جرائم دیگر شده‌اند. عمده شناسایی چنین جرایمی توسط اف‌تی‌سی، اس‌ایی‌سی و وزارت دادگستری آمریکا صورت می‌گیرد. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

هربالایف
کمیسیون فدرال تجارت در سال ۲۰۱۶، هربالایف را متهم به استفاده از مدل هرمی کرد. متن اعلامیه این کمیسیون شامل این جمله بود که «کسب درآمد به‌واسطه فروش محصولات هربالایف تقریباً غیرممکن است.» هربالایف در نهایت جریمه‌ای ۲۰۰ میلیون دلاری پرداخت و وعده‌داد ساختار تجاری هرمی خود را تغییر دهد. هربالایف در سال ۲۰۱۹، به دلیل گمراه‌کردن سرمایه‌گذاران، جریمه‌ای ۲۰ میلیون دلاری به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا پرداخت کرد.

ادووکر
کمیسیون فدرال تجارت در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد مدل تجارت ادووکر براساس ترفند هرمی بوده‌است. این شرکت جریمه‌ای ۱۵۰ میلیون دلاری پرداخت کرد.

نکسیام
نکسیام یک شرکت بازاریابی شبکه‌ای بود که به برده‌داری جنسی، قاچاق انسان و اخاذی متهم‌شد.کیت رانیر، بنیان‌گذار این شرکت در سال ۲۰۱۹ به جرم قاچاق جنسی انسان و اخاذی به ۱۵ سال حبس محکوم گردید.

ویما
کمیسیون فدرال تجارت در سال ۲۰۱۵ افشا کرد که شرکت بازاریابی شبکه‌ای ویما از ترفند هرمی استفاده می‌کرده‌است و اساس تجارت آن سوءاستفاده از جوانان بوده‌است. این شرکت در نهایت توسط FTC بسته‌شد.

ضرر مالی شرکت کننده ، سود مالی شرکت :
نتیجه نهایی مدل کسب و کار بازاریابی شبکه ای ضرر مالی شرکت کننده ، سود مالی شرکت می باشد. شرکت محصولات و خدمات خود را از طریق یک نیروی کار بدون حقوق ("شرکا") که برای شرکت بازاریابی شبکه ای مشغول به کار است صرفاً کمیسیون و در حالی که شرکا به طور همزمان اکثریت قریب به اتفاق مصرف کنندگان محصولات و خدمات شرکت بازاریابی شبکه ای را تشکیل می دهند که آنها به عنوان شرکت کننده در بازاریابی شبکه ای به امید اینکه روزی خود در صدر هرم باشند به یکدیگر می فروشند. این سود بزرگی برای مالکان و سهامداران واقعی شرکت بازاریابی شبکه ای ایجاد می کند.

بسیاری از شرکت های بازاریابی شبکه ای میلیاردها دلار درآمد سالانه و صدها میلیون دلار سود سالانه ایجاد می کنند. با این حال ، سود شرکت بازاریابی شبکه ای به ضرر اکثریت نیروی کار تشکیل دهنده شرکت (شرکت کنندگان بازاریابی شبکه ای) است. تنها برخی از سودهای ذکر شده پس از آن به طور قابل توجهی با شرکت کنندگان انفرادی در بالای هرم توزیع بازاریابی شبکه ای تقسیم می شود. درآمدهای چند شرکت کننده برتر در سمینارها و کنفرانس های شرکت تأکید و قهرمان می شود ، بنابراین این توهم را ایجاد می کند که چگونه می توان در صورت شرکت کننده در بازاریابی شبکه ای موفق به موفقیت مالی شد. این امر پس از آن توسط شرکت بازاریابی شبکه ای برای استخدام توزیع کنندگان بیشتر برای شرکت در بازاریابی شبکه ای با پیش بینی دروغین از حاشیه های درآمدی تبلیغ می شود که در واقعیت صرفاً نظری و از نظر آماری غیرممکن هستند.

اگرچه یک شرکت بازاریابی شبکه ای تعداد معدود شرکت کنندگان برتر را به عنوان شواهدی از چگونگی مشارکت در بازاریابی شبکه ای می تواند به موفقیت منجر کند ، واقعیت این است که مدل تجاری بازاریابی شبکه ای به عدم موفقیت اکثریت قریب به اتفاق سایر شرکت کنندگان ، از طریق تزریق پول بستگی دارد. از جیب خود ، به طوری که می تواند درآمد و سود شرکت بازاریابی شبکه ای تبدیل شود ، که شرکت بازاریابی شبکه ای تنها بخش کمی از آن را به معدود افراد در بالای هرم شرکت کننده بازاریابی شبکه ای اختصاص می دهد. شرکت کنندگان غیر از معدود افراد در رده بالا ، چیزی بیش از ضرر مالی خود را برای سود خود شرکت و سود چند شرکت کننده برتر برتر تأمین نمی کنند.

استقلال مالی :
عمده فروش شرکتهای بازاریابی شبکه ای به شرکت کنندگان و شرکت کنندگان آینده نگر ، محصولات یا خدمات شرکت بازاریابی شبکه ای نیست. محصولات / خدمات تا حد زیادی پیرامون مدل بازاریابی شبکه ای هستند. در عوض ، اوج فروش و تاکید بر اعتماد به نفس است كه به شركت كنندگان در استقلال مالی بالقوه از طریق مشاركت در بازاریابی شبکه ای داده می شود ، با عباراتی مانند "شیوه زندگی شما شایسته" یا "توزیع كننده مستقل" است. مشکلات زندگی واقعی پدر آلمانی را مستند می کند زیرا او در طرح های "ثروتمند شدن سریع" مانند اموی فریب خورده است. در این خاطرات ، اصل فروش بازاریابی شبکه ایمعروف به "فروش رویا" نشان داده شده است.

اگرچه همیشه بر پتانسیل موفقیت و تغییر مثبت زندگی تأکید می شود که نتیجه آن "ممکن است" یا "می تواند" (نه "اراده" یا "می تواند" باشد) ، یافتن اظهارات افشاگری (یا اصلاً) در غیر این صورت دشوار است. حداقل ، خواندن و تفسیر اظهارات افشاگری دشوار است) ، به شرکت کنندگان در بازاریابی شبکه ای سلب مسئولیتهای چاپی داده می شود که آنها به عنوان شرکت کننده نباید به نتایج درآمدی سایر شرکت کنندگان در بالاترین سطح هرم شرکت کننده بازاریابی شبکه ای اعتماد کنند ، به عنوان نشانه ای از آنچه باید انتظار داشتند. بدست آوردن. بازاریابی شبکه ای ها به ندرت بر احتمال شدید ناکامی یا احتمال شدید ضرر مالی از مشارکت در بازاریابی شبکه ای تأکید می کنند. بازاریابی شبکه ای ها نیز به ندرت در مورد این واقعیت که هر موفقیت قابل توجهی از معدود افراد در راس هرم شرکت کننده بازاریابی شبکه ای است ، در واقع به ادامه ضرر مالی و عدم موفقیت سایر شرکت کنندگان در زیر آنها در هرم بازاریابی شبکه ای بستگی دارد.

انتقادات وارده بر بازاریابی شبکه‌ای
•    کیفیت کالاهایی که بسیاری از این شرکت‌ها ارائه می‌دهند، گاها فوق‌العاده پایین است. بنابراین کمتر می‌توان توقع داشت که این محصول به طور دائم و مستمر به فروش رود. مگر توسط خود بازاریاب و آن 30 نفر از دوستان و آشنایان اطراف او
•    تعداد بازاریاب‌ها از حدی که فراتر برود، بازاریاب‌های بخش متوسط رو به پایین هرم، عملا درآمد قابل توجهی نمی‌توانند داشته باشند و صرفا اندک فروشی می‌توانند بکنند و آن سود رویایی فقط می‌تواند عاید اعضای بالای هرم باشد (مسئله فروریزش هرم).
•    وقتی که بررسی می‌کنید که در چه حالت می‌توانید با این سیستم ثروتمند شوید، می‌بینید که باید تیمی بزرگ و فعال را داشته باشید. یک هرم بزرگ که بیشتر اعضای آن فعال هستند و دائم در حال فروش هستند. و این، تنها حالتی است که شما می‌توانید موفق شوید.
برای داشتن چنین هرمی قطعا شما باید یکی از سخت‌کوش‌ترین و باهوش‌ترین افراد کشور باشید (بدون اغراق). و فقط 1 درصد از افراد در این سیستم‌ها می‌توانند چنین موفقیتی داشته باشند. در صورتی که در بسیاری از مشاغل دیگر هم همین است، شما اگر بسیار تلاش کنید و بسیار باهوش باشید می‌توانید جزو 1 درصد ثروتمند در آن زمینه باشید. با این تفاوت که اگر تلاش کردید و جزو آن یک درصد نشدید، کماکان به جایگاه شغلی و درآمدی بالایی در آن شغل رسیده‌اید.

با توجه به مواردی که گفته شد اهمیت بازاریابی در کسب و کار ها روشن شد و ضرورت برای تخصیص منابع زمانی، مالی و انسانی برای ساخت سیستم بازاریابی منسجم و قوی بیش از پیش نمایان شد. یکی از اولین و مهمترین اقداماتی که هر مدیر و یا صاحب کسب و کار باید برای بهتر کردن شرایط و اقدامات بازاریابی کسب و کار خود انجام دهد آموزش خود و اطرافیانشان می‌باشد.